1. Zarys rozwoju geriatrii i gerontologii w Polsce - Katarzyna Szczerbińska ; 2. Proces starzenia się społeczeństwa istotnym problemem zdrowia publicznego - Mateusz Cybulski ; 3. Starzenie się kobiet i mężczyzn - podobieństwa i różnice - Anita Gębska-Kuczerowska ; 4. Ocena sprawności funkcjonalnej pacjentów w podeszłym wieku - Mariusz Wysokiński, Wiesław Fidecki ; 5. Specyfika postępowania terapeutycznego u osób w podeszłym wieku - Kornelia Kędziora-Kornatowska ; 6. Wielkie zespoły geriatryczne występujące u osób starszych - Zyga Beata Wojszel ; 7. Najczęstsze zaburzenia psychiczne występujące u seniorów - Katarzyna Simonienko, Natalia Wygnał, Napoleon Waszkiewicz ; 8. Strategie radzenia sobie ze stresem funkcjonujące wśród osób starszych - Andrzej Kiejna, Magdalena Gawrych ; 9. Rola współczesnej pielęgniarki w opiece nad osobami starszymi w świetle najnowszych polskich standardów geriatrycznych - projekt modelu opieki - Marta Muszlik ; 10. Opieka paliatywna u osób w podeszłym wieku - Krystyna de Walden-Gałuszko ; 11. Rehabilitacja osób w podeszłym wieku - Joanna Kostka, Tomasz Kostka ; 12. Zdrowy styl życia szansą na długowieczność - Małgorzata Marcysiak ; 13. Polityka senioralna w Polsce, wybranych krajach Unii Europejskiej i USA - Donata Kurpas ; 14. Społeczny wymiar jakości życia i jego uwarunkowania - Beata Tobiasz-Adamczyk ; 15. Zjawisko przemocy w populacji osób starszych - Małgorzata Halicka, Anna Szafranek ; 16. Niepełnosprawność u osób w podeszłym wieku - Beata Karakiewicz, Anna Lubkowska ; 17. Sytuacja rodzinna i potrzeby opiekuńcze ludzi w podeszłym wieku w Polsce - Piotr Szukalski ; 18. Wyzwania w komunikacji z pacjentem w wieku podeszłym - Zbigniew Kowalski ; 19. Postęp technologiczny jako źródło wyzwań i nowych możliwości wsparcia osób starszych - Mariusz Duplaga ; 20. Wpływ domów pomocy społecznej i uniwersytetów trzeciego wieku na proces starzenia się społeczeństwa - Halina Zielińska-Więczkowska.

1. Zarys rozwoju geriatrii i gerontologii w Polsce - Katarzyna Szczerbińska ; 2. Proces starzenia się społeczeństwa istotnym problemem zdrowia publicznego - Mateusz Cybulski ; 3. Starzenie się kobiet i mężczyzn - podobieństwa i różnice - Anita Gębska-Kuczerowska ; 4. Ocena sprawności funkcjonalnej pacjentów w podeszłym wieku - Mariusz Wysokiński, Wiesław Fidecki ; 5. Specyfika postępowania terapeutycznego u osób w podeszłym wieku - Kornelia Kędziora-Kornatowska ; 6. Wielkie zespoły geriatryczne występujące u osób starszych - Zyga Beata Wojszel ; 7. Najczęstsze zaburzenia psychiczne występujące u seniorów - Katarzyna Simonienko, Natalia Wygnał, Napoleon Waszkiewicz ; 8. Strategie radzenia sobie ze stresem funkcjonujące wśród osób starszych - Andrzej Kiejna, Magdalena Gawrych ; 9. Rola współczesnej pielęgniarki w opiece nad osobami starszymi w świetle najnowszych polskich standardów geriatrycznych - projekt modelu opieki - Marta Muszlik ; 10. Opieka paliatywna u osób w podeszłym wieku - Krystyna de Walden-Gałuszko ; 11. Rehabilitacja osób w podeszłym wieku - Joanna Kostka, Tomasz Kostka ; 12. Zdrowy styl życia szansą na długowieczność - Małgorzata Marcysiak ; 13. Polityka senioralna w Polsce, wybranych krajach Unii Europejskiej i USA - Donata Kurpas ; 14. Społeczny wymiar jakości życia i jego uwarunkowania - Beata Tobiasz-Adamczyk ; 15. Zjawisko przemocy w populacji osób starszych - Małgorzata Halicka, Anna Szafranek ; 16. Niepełnosprawność u osób w podeszłym wieku - Beata Karakiewicz, Anna Lubkowska ; 17. Sytuacja rodzinna i potrzeby opiekuńcze ludzi w podeszłym wieku w Polsce - Piotr Szukalski ; 18. Wyzwania w komunikacji z pacjentem w wieku podeszłym - Zbigniew Kowalski ; 19. Postęp technologiczny jako źródło wyzwań i nowych możliwości wsparcia osób starszych - Mariusz Duplaga ; 20. Wpływ domów pomocy społecznej i uniwersytetów trzeciego wieku na proces starzenia się społeczeństwa - Halina Zielińska-Więczkowska.

Część I. WSTĘP: Wybrane zagadnienia z historii rozwoju diagnostyki chorób ; Udział pielęgniarki w badaniach fizykalnych w wybranych państwach świata ; Podstawy anatomii topograficznej ; Podstawy procesu pielęgnowania ; Podstawy diagnozy pielęgniarskiej ; Pielęgniarska historia choroby ; Podstawowe zasady komunikowania pielęgniarka/położna ľ pacjent ; Wywiad chorobowy ; Część II. WPROWADZENIE DO BADANIA PRZEDMIOTOWEGO: Wybrane dolegliwości z zakresu układu oddechowego ; Wybrane dolegliwości z zakresu układu krążenia ; Wybrane dolegliwości z zakresu układu pokarmowego ; Wybrane dolegliwości z zakresu układu nerwowego ; Wybrane dolegliwości z zakresu układu moczowego ; Wybrane dolegliwości z zakresu układu kostno-stawowego ; Ocena bólu ; Ocena świądu ; Wybrane dolegliwości z zakresu układu limfatycznego ; Wybrane badania dodatkowe ; Część III. BADANIE PRZEDMIOTOWE: Badanie ogólne. Ogólne zasady badania fizykalnego pacjenta ; Badanie skóry i jej przydatków ; Badanie głowy ; Badanie ucha, nosa, gardła ; Badanie narządu wzroku ; Badanie układu oddechowego ; Badanie układu sercowoČ-naczyniowego. Podstawy EKG ; Badanie fizykalne przewodu pokarmowego ; Badanie neurologiczne ; Ocena stanu psychicznego chorego ; Badanie gruczołu piersiowego ; Badanie żeńskich narządów płciowych ; Badanie położnicze ; Badanie męskich narządów płciowych ; Badanie układu kostnoČ-stawowego i mięśniowego ; Odrębności badania fizykalnego noworodków i niemowląt ; Odrębności w badaniu fizykalnym u dzieci ; Odrębność badania fizykalnego osób w wieku podeszłym ; Część IV. ROLA PIELĘGNIARKI I POŁOŻNEJ W OCENIE WYBRANYCH PARAMETRÓW ZDROWIA: Ocena temperatury ciała ; Pomiar tętna i ciśnienia tętniczego ; Ocena stanu odżywienia pacjenta ; Ocena wydalania produktów przemiany materii ; Ocena gospodarki witaminowej i nawodnienia ; Ocena obrzęków ; Ocena odleżyn.

1. Unia Europejska - cele i etapy integracji oraz zasady funkcjonowania ; 2. Polityka europejska w zakresie ochrony zdrowia ; 3. Struktura i zasoby pielęgniarstwa europejskiego ; 4. Rola pielęgniarki w systemie opieki długoterminowej ; 5. Międzynarodowe standardy kształcenia i kwalifikacji zawodowych pielęgniarek i położnych w Unii Europejskiej ; 6. Europejskie kształcenie pielęgniarek ; 7. E-learning w kształceniu akademickim pielęgniarek ; 8. Europejskie organizacje pielęgniarskie ; 9. Europejskie badania naukowe w pielęgniarstwie ; 10. Zawodowe zagrożenia zdrowia pielęgniarek we wspólnocie Europejskiej ; 11. Dowody naukowe w opiece zdrowotne.

1. Zagadnienia związane z psychika osób w wieku podeszłym. Psychopatologia ; 2. Zaburzenia otępienne wśród osób powyżej 60. roku życia ; 3. Choroba alzheimera jako najczęstsza postać otępienia ; 4. Zaburzenia psychotyczne i osób starszych ; 5. Choroba afektywna dwubiegunowa u pacjentów w podeszłym wieku ; 6. Zaburzenia depresyjne powszechnym zaburzeniem afektywnym wśród osób starszych ; 7. Zaburzenia lekowe wśród osób starszych ; 8. Zaburzenia snu w grupie seniorów ; 9. Zaburzenia seksualne wśród osób w podeszłym wieku ; 10. Uzależnienie od alkoholu wśród osób starszych ; 11. Uzależnienie od leków w populacji osób starszych ; 12. Farmakologia w psychogeriatrii - możliwości i ograniczenia ; 13. Wybrane aspekty pielęgnowania pacjentów psychogeriatrycznych ; 14. Teoretyczne podstawy współczesnych metod neurorehabilitacji wśród pacjentów w podeszłym wieku ; 15. Praktyczne aspekty neurorehabilitacji chorych w podeszłym wieku ; 16. Diagnostyka i rehabilitacja neuropsychologiczna osób z chorobami otępiennymi ; 17. Potrzeby i reakcje psychiczne na perspektywę śmierci w przebiegu choroby u osób starszych ; 18. Wybrane psychologiczne aspekty procesu starzenia się i starości ; 19. Psychologiczne aspekty radzenia sobie z chorobami i ograniczeniami w starości.

CZĘŚĆ I. TEORETYCZNE PODSTAWY KONSTRUOWANIA STANDARDÓW I PROCEDUR PIELĘGNIARSKICH: 1. Znaczenie jakości opieki pielęgniarskiej w opiece nad chorymi w stanach zagrożenia życia ; 2. Jakość życia pacjentów w stanie zagrożenia życia hospitalizowanych na oddziałach intensywnej terapii medycznej ; 3. Czynniki psychologiczne w relacji pacjent - personel medyczny na oddziale intensywnej terapii ; 4. Proces komunikacji z chorym w sytuacji zagrożenia życia - praktyczne metody rozwiązań ; 5. Diagnoza pielęgniarska jako podstawa realizacji interwencji pielęgniarskich dla potrzeb procesu pielęgnowania ; 6. Klasyfikacja działań pielęgniarskich dla potrzeb realizacji procesu pielęgnowania w stanach zagrożenia życia ; 7. Podstawy konstruowania standardów opieki pielęgniarskiej. CZĘŚĆ II. STANDARDY OPIEKI W WYBRANYCH STANACH KLINICZNYCH: 8. Standard pielęgnowania chorego w stanie astmatycznym ; 9. Standard pielęgnowania chorego z niewydolnością oddechową wymagającego sztucznej wentylacji ; 10. Standard pielęgnowania chorego z rozwijającym się obrzękiem płuc ; 11. Standard pielęgnowania chorego z zatorem tętnicy płucnej ; 12. Standard pielęgnowania chorego z krwotokiem płucnym ; 13. Standard pielęgnowania chorego po zabiegu usunięcia krtani ; 14. Standard pielęgnowania chorego z zawałem mięśnia sercowego w pierwszej dobie po angioplastyce naczyń wieńcowych (PCI) ; 15. Standard pielęgnowania chorego w pierwszej dobie po wszczepieniu stymulatora serca ; 16. Standard pielęgnowania chorego we wczesnym okresie pooperacyjnym po wszczepieniu pomostów aortalno-wieńcowych ; 17. Standard pielęgnowania chorego we wczesnym okresie po przeszczepie serca ; 18. Standard pielęgnowania chorego z niewydolnością serca w pierwszym okresie po wszczepieniu sztucznych komór serca ; 19. Standard pielęgnowania chorego z rozpoznanym wstrząsem kardiogennym ; 20. Standard pielęgnowania chorego ze schyłkową niewydolnością nerek leczonego hemodializą ; 21. Standard pielęgnowania chorego z rozpoznanym zespołem niewydolności wielonarządowej ; 22. Standard pielęgnowania chorego z sepsą ; 23. Standard pielęgnowania chorego z urazem czaszkowo-mózgowym we wczesnym okresie pooperacyjnym ; 24. Standard pielęgnowania chorego we wczesnym okresie pooperacyjnym po embolizacji tętniaka mózgu ; 25. Standard pielęgnowania chorego z udarem krwotocznym mózgu (krwotokiem mózgowym) ; 26. Standard pielęgnowania chorego z udarem niedokrwiennym mózgu ; 27. Standard pielęgnowania chorego z zespołem padaczkowym ; 28. Standard pielęgnowania chorego w śpiączce ; 29. Standard pielęgnowania chorego z obrażeniem jamy brzusznej ; 30. Standard pielęgnowania chorego ze wstrząsem urazowym ; 31. Standard pielęgnowania chorego z obrażeniem klatki piersiowej ; 32. Standard opieki pielęgniarskiej realizowany wobec dawców narządów. CZĘŚĆ III. NAJCZĘŚCIEJ WYKONYWANE PROCEDURY POSTĘPOWANIA MEDYCZNEGO PODCZAS TERAPII I PIELĘGNOWANIA CHORYCH W STANACH ZAGROŻENIA ŻYCIA: 33. Procedura pomiaru i monitorowania ośrodkowego ciśnienia żylnego ; 34. Procedura wykonania pomiaru ciśnienia w tętnicy płucnej i rzutu serca (pojemności minutowej serca) ; 35. Procedura wykonania bezpośredniego pomiaru ciśnienia tętniczego ; 36. Procedura obsługi zespolenia tętniczo-żylnego dla potrzeb hemodializy ; 37. Procedura pielęgnacji dostępu centralnego ; 38. Procedura prowadzenia żywienia pozajelitowego drogą naczyń centralnych ; 39. Procedura obsługi portu naczyniowego ; 40. Procedura aspiracji wydzieliny z drzewa tchawiczo-oskrzelowego u chorych wymagających wentylacji mechanicznej metodą zamkniętą ; 41. Procedura analizy i oceny bilansu płynów u chorych w stanach zagrożenia życia ; 42. Procedura prowadzenia wentylacji z użyciem maski krtaniowej ; 43. Procedura prowadzenia wentylacji z użyciem maski nagłośniowej i-gel.

CZ. I WYBRANE ZAGADNIENIA Z PIELĘGNIARSTWA INTERNISTYCZNEGO: Pielęgnowanie pacjentów w chorobach układu krążenia ; Pielęgnowanie pacjentów w chorobach układu oddechowego ; Pielęgnowanie pacjentów w chorobach układu pokarmowego ; Pielęgnowanie pacjentów w chorobach układu moczowego ; Pielęgnowanie pacjentów w chorobach układu krwiotwórczego ; Pielęgnowanie pacjentów w wybranych chorobach układu endokrynologicznego ; Pielęgnowanie pacjentów w wybranych stanach zagrożenia życia w internie ; CZ. II WYBRANE ZAGADNIENIA Z PIELĘGNIARSTWA CHIRURGICZNEGO: Przygotowanie oraz pielęgnacja pacjentów po zabiegach w chirurgii naczyniowej ; Przygotowanie oraz pielęgnacja pacjenta po zabiegu w obrębie gruczołu tarczowego ; Przygotowanie oraz pielęgnacja pacjentów poddanych cholecystektomii ; Przygotowanie oraz pielęgnacja pacjentów poddanych resekcji żołądka ; Przygotowanie oraz pielęgnacja pacjentów po zabiegu wyłonienia Stomil jelitowej ; Pielęgnacja pacjentów w wybranych stanach zagrożenia życia w chirurgii ; CZ. III WYBRANE ZAGADNIENIA Z PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO: Pielęgnowanie dzieci w chorobach układu krążenia ; Pielęgnowanie dzieci w chorobach układu oddechowego ; Pielęgnowanie dzieci w chorobach układu pokarmowego ; Pielęgnowanie dzieci w chorobach układu moczowego ; Pielęgnowanie dzieci w chorobach układu krwiotwórczego ; Pielęgnowanie dzieci w zaburzeniach endokrynologicznych ; Wybrane stany nagłe w pediatrii ; CZ. IV ZADANIA PIELĘGNIARKI I ODPOWIADAJĄCE IM MATERIAŁY DYDAKTYCZNE: Funkcje pielęgniarki.