Wprowadzenie. Europa Środkowa, ludzie z głowami psów i dębowe lasy Berehowa ; Cesarstwo rzymskie, Hunowie i "Pieśń o Nibelungach" ; Frankowie i Karol Wielki: widok znad Jeziora Bodeńskiego ; Awarowie i Słowianie: destrukcja i nawrócenie ; Powrót Hunów, państwa niewolnicze i kształtowanie się Europy Środkowej ; Powstanie Świętego Cesarstwa Rzymskiego i Dzikiego Wschodu Europy Środkowej ; Tatarzy i Mongołowie, nowe miasta i nowe rycerstwo ; Zmiany dynastyczne, Karol IV Luksemburski i prorocy antychrysta ; Rady, zgromadzenia ustawodawcze i bałagan prawny ; Miasta, wsie i swobody: od Fryzji po Transylwanię ; Stare Prusy, przygody Henryka Bolingbroke'a i unia polsko-litewska ; Kupcy, Liga Hanzeatycka i Fuggerowie ; Smok w składzie porcelany i wyobraźnia Habsburgów ; Renesans w Europie Środkowej, rzymskie prawo i biblioteka króla z krukiem w herbie ; Reformacja Lutra, pustkowia Turyngii i nadworny malarz Saksonii ; Turcy osmańscy i długa granica Europy Środkowej ; Tolerancja, astrologowie i alchemik na cesarskim tronie ; Kalendarze, odrodzenie katolicyzmu i trzydzieści lat wojny domowej w Europie Środkowej ; Warunki na prowincji: wieśniacy, Cyganie, Żydzi i cała reszta ; Kameralizm, schyłek Osmanów i ludzkie laboratorium ; Biurokraci, samarytanie i małe krajobrazy ; Pruski styl: cmentarze marionetek i państwo-maszyna ; Sekcja orangutana Europy. Rozbiory Polski i Litwy ; Napoleon i mapa Europy Środkowej ; Mężny świat Kota Mruczysława: romantyzm, bracia Grimm i hanowerski podręcznik ; Rok 1848 i świt rewolucji ; Zemsta generałów i ksztaltowanie się narodów ; Bismarck, Chorwacja Khuena-Héderváry'ego i domniemanie prawa ; Asymilacja, biologia i mierniczy czaszek ; 1914-1918: wojna przeciwko Europie Środkowej ; Przemoc, miasto i Błękitny anioł ; Druga wojna światowa, zwykli mieszkańcy Europy Środkowej i uprzemysłowione morderstwo ; Mátyás Rákosi, stalinowska Europa Środkowa i jej frustracje ; Komunistyczna Europa Środkowa i jej upadek ; Postkomunizm: Slavoj Žižek i lekcja Laibacha.

Czy potrzebna jest nowa książka o historii Europy Środkowej? Okazuje się, że tak. Bo cóż to takiego – Europa Środkowa? Rady proponuje nam spojrzenie nieco bardziej kompleksowe i geograficznie szersze, obejmujące ziemie niemieckie, ale także Szwajcarię czy Ukrainę. I to właśnie jest nasza Europa. Od wieków pełna niepokoju, twórcza, kreatywna, ale i niekiedy nazbyt brutalna i agresywna, pełna odwiecznie ścierających się koncepcji i wizji. Historia Rady’ego to nie sucha praca naukowa, przeciążona datami i nazwiskami. To raczej swobodna podróż, która przypomina rejs leniwą rzeką, niosąca nas zakolami po zmieniającej się mapie Europy Środkowej tak, abyśmy mogli zobaczyć i zrozumieć więcej. To opowieść o echach historii niekiedy zapomnianych, ale które tak naprawdę nigdy nie przebrzmiały, bowiem kształtują nasze życie tu i teraz. To podróż wiodąca nas momentami przez miejsca straszne i pełne grozy, ale i takie, które były świtem nowej nadziei i naszej wspólnej przyszłości. Wielką zasługą autora jest to, iż w tak barwny i ciekawy sposób potrafi snuć tę opowieść, przemycając nam przy tym pokaźne zasoby wiedzy o nas samych i dla kolorytu wplatając przesmaczne kęski, które czynią lekturę prawdziwą ucztą. Czy wiedzieliście, że Tycho Brahe mieszkał z łosiem? Nie? Musicie przeczytać „Od Renu do Karpat”. [www.azymut.pl, 2024]