R. I. Ateizm jako swoista wiara w nieistnienie Boga, przeciwstawiająca się przede wszystkim wierze chrześcijańskiej ; R. II. Konsekwencje ateizmu w sferze moralności: Jeśli Boga nie ma, to wszystko jest dozwolone (Fiodor Dostojewski) ; R. III. Nihilizm jako konsekwencja ateizmu, pozbawiająca nasze życie wiekuistego celu (Fryderyk Nietzsche).

CZYM JEST ATEIZM? Wszystko wskazuje na to, że to swoista, stanowcza wiara w nieistnienie Boga. Ateizm jest wiarą tego rodzaju, ponieważ ateiści nie są w stanie wykazać słuszności swojego stanowiska w sposób niebudzący żadnych racjonalnie uzasadnionych zastrzeżeń. Wskutek tego nie mają oni podstaw, by stanowczo utrzymywać: „Skoro Boga nie ma, to wszystko nam wolno - wszystko jest nam dozwolone”. Natomiast racjonalnie uzasadnione byłoby stwierdzenie warunkowe, które brzmi: „Jeśli Boga nie ma, to wszystko wolno - wszystko jest nam dozwolone”. Uważne przemyślenie tego warunkowego stwierdzenia prowadzi jednakże do wniosku, że stanowi ono jedynie pierwszą połowę złożonego warunkowego stwierdzenia, które głosi: „Jeśli Boga nie ma, to wszystko wolno - wszystko jest nam dozwolone; jeśli jednak Bóg istnieje, to nie wszystko wolno - nie wszystko jest nam dozwolone”. Otóż wszelkie próby rozstrzygnięcia tej podstawowej alternatywy, o którą chodzi w tym złożonym warunkowym stwierdzeniu, zawsze mają charakter wiary: bądź to „wiary pozytywnej”, czyli afirmującej istnienie Boga, bądź też „wiary negatywnej”, czyli zaprzeczającej Jego istnieniu. Z tego zaś złożonego stanu rzeczy, o który chodzi w owym warunkowym stwierdzeniu, zdaje się wypływać - między innymi - podstawowa zasada ogólnoludzkiego humanitaryzmu, która głosi: Skoro każdy światopogląd opiera się na jakiejś określonej wierze, to nikogo nie wolno przymuszać - przemocą fizyczną, presją psychiczną bądź zwodniczą propagandą - by wyrzekł się przyjętego przez siebie sposobu rozstrzygnięcia kwestii istnienia bądź nieistnienia Boga. [Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 2022]