R. I. GREAT DESIGN. UNRRA JAKO ANTYCYPACJA NOWEGO ŁADU MIĘDZYNARODOWEGO: 1. Organizacja i zakres pomocy humanitarnej w okresie międzywojennym: Akcja pomocowa Hoovera i jej mankamenty ; 2. Dorobek Ligi Narodów w zakresie opieki nad uchodźcami ; Działalność Międzyrządowego Komitetu do spraw Uchodźców (Intergovernmental Committee on Refugees – IGCR) ; 2. Plany powojennej pomocy współpracy międzynarodowej: Deklaracja Churchilla i moralne zobowiązanie niesienia pomocy ; Przygotowawcze prace Międzysojuszniczego Komitetu Powojennych Potrzeb Europy ; Wojenne doświadczenia w zakresie opieki nad uchodźcami. Środkowowschodnia Administracja Pomocy i Odbudowy (Middle-East Relief and Rehabilitation Administration – MERRA) ; 3. Wizje międzynarodowej organizacji humanitarnej pod przywództwem amerykańskim: 1. „Nie powinniśmy grać roli Lady Bountiful”: „Żywność pozwoli wygrać pokój” ; Pierwsze projekty międzynarodowej organizacji pomocowej ; 4. Negocjacje w ramach kształtującego się kwartetu mocarstw: Amerykańska odpowiedź na radzieckie memorandum ; Kuluarowe uzgodnienia ; Co ubawiło Litwinowa? ; Przygotowania organizacyjne i decyzje personalne ; 5. Światowe reakcje na propozycję wielkich mocarstw. Ostatni etap negocjacji dyplomatycznych: Kanadyjskie ambicje ; Polskie niepokoje ; „Dary mogą czasem drogo kosztować”. Obawy Belgii i Holandii ; Europejskie plany Jeana Monneta a francuska racja stanu 75 6. UNRRA nadzieją milionów ludzi na świecie ; Trudna batalia o pozyskanie zgody Kongresu ; Ceremonia w Waszyngtonie i pierwsze posiedzenie Rady UNRRA ; Aktywność polskiej delegacji na pierwszej sesji Rady UNRRA ; Prace przygotowawcze. Rekrutacja personelu, kształtowanie struktury, formowanie opinii publicznej ; R. II. „NARODY ZJEDNOCZONE W PROBÓWCE”. FUNKCJONOWANIE OBOZÓW DLA DISPLACED PERSONS POD OPIEKĄ UNRRA: 1. Pierwsze doświadczenia UNRRA w opiece nad displaced persons: „Displaced Person” – tytuł do opieki i dachu nad głową ; „Gdy Europejcz ycy byli uchodźcami w Afryce”. Przejmowanie przez UNRRA obozów dla uchodźców w czasie wojny ; 2. Europejskie wyzwania. Początki działalności UNRRA na terenie okupowanych Niemiec i Austrii: Problem dipisów w polityce władz wojskowych ; „Szalona radość” wyzwolonych i próby opanowania powojennego chaosu ; Przymusowa repatriacja obywateli radzieckich i jej konsekwencje ; „Zrozumieć Innego”. Militarna wizja pomocy humanitarnej ; Formowanie ekip UNRRA w Granville i Jullouville ; Konfrontacja z obozową rzeczywistością ; 3. Problemy narodowościowe w zarządzaniu obozami: Wspólnoty ponadnarodowe czy małe ojczyzny? ; W gorsecie stereotypów ; Kształtowanie się tożsamości narodowej Żydów w obozach pod opieką UNRRA ; Oktrojowany samorząd obozów pod opieką UNRRA ; 4. Holistyczny wymiar działań UNRRA w operacji „Displaced Persons”: „Pierwsi, którzy byli dla nas mili”. Znaczenie empatii w opiece nad dipisami ; Paternalistyczne zapędy ; 5. UNRRA na drodze przywracania ludziom godności ; Poszerzanie pojęcia i praktyki rehabilitacji ; Pomoc dzieciom w odzyskiwaniu radości życia ; Terapeutyczne walory edukacji szkolnej ; Efemeryczny urok spełnionego marzenia – Uniwersytet UNRRA w Monachium ; R. III. POLSCY DIPISI POD OPIEKĄ UNRRA: 1. „Polityczny dynamit grożący wybuchem”. Dylematy związane z objęciem opieką UNRRA obozów polskich dipisów poza Europą: Obozy pod zarządem brytyjskim ; Obiekcje Kwatery Głównej UNRRA ; Warunkowe przejęcie opieki nad Polakami w obozach poza Europą ; 2. „Little Poland” w archipelagu obozów na terenie Niemiec i Austrii pod zarządem UNRRA: Początki organizowania się polskich wspólnot ; „Podwójnie szczęśliwi”. Dipisi w polskiej enklawie strefy brytyjskiej ; Durzyn (Wildflecken) stolicą polskich dipisów w strefie amerykańskiej ; Chez les amis français. Dipisi polscy w strefie francuskiej ; 3. UNRRA wobec problemów egzystencjalnych polskich dipisów: Opieka medyczna i opieka socjalna ; Współpraca z organizacjami dobroczynnymi ; UNRRA w roli zastępczej matki ; Poszukiwanie zrabowanych dzieci polskich ; 4. Rehabilitacja kulturalno-oświatowa w działalności UNRRA wobec Polaków ; Poczucie zagrożenia dla oświaty wyniesione z wojny ; Uczniowie i studenci w programie rehabilitacyjnym UNRRA ; Harcerze polscy w obozach UNRRA ; „Zimna wojna” w zarządzaniu oświatą na terenie Niemiec ; 5. Działalność kulturalna UNRRA na rzecz Polaków ; Potrzeby kulturalne „wykorzenionych” ; Rozkwit prasy obozowej w poszczególnych strefach okupacyjnych ; 6. Od krucjaty humanitarnej do krucjaty repatriacyjnej ; Zmiana strategii władz okupacyjnych i UNRRA wobec dipisów ; Etapy presji repatriacyjnej. Polacy – disputed persons ; „Lilie Salomona”, przestępcy i antykomuniści. Polacy – displeased persons ; Polacy rekinami czarnego rynku? ; „UNRRA wprost szaleje”. Spadek prestiżu organizacji humanitarnej w oczach polskich wysiedleńców ; Operacja „Marchewka” i jej rezonans w środowisku polskich dipisów ; R. IV. UNRRA NA ZIMNOWOJENNYM FRONCIE. EKONOMICZNY I HUMANITARNY ZAKRES POMOCY DLA POWOJENNEJ POLSKI: 1. Liczenie strat i przygotowania do akcji pomocowej w Polsce: Straty ludnościowe i zniszczenia materialne ; Ile zależało od Kremla? Trudności w kształtowaniu planów pomocy UNRRA w okresie walki o władzę w Polsce ; Długa droga misji UNRRA do Polski ; 2. Pierwsze dostawy towarów do Polski i początki działalności misji UNRRA: Konstanca – Odessa – Gdańsk i Gdynia ; Misja Mienszikowa i podpisanie umowy między UNRRA a Tymczasowym Rządem Jedności Narodowej ; Korekty planów dostaw dla Polski ; 3. Zakres i możliwości działania misji UNRRA w Polsce: Personel i struktura organizacyjna ; Współpraca Misji UNRRA z władzami polskimi ; 4. Próby upolitycznienia działalności UNRRA: Kryzys żywnościowy w świecie i jego polityczny rezonans ; Wkład Gomułki do interpretacji hasła „żywność bronią polityczną” ; „Chłopiec z papierosami”. Amerykańskie ataki na działalność UNRRA w Polsce ; 5. Pomoc UNRRA dla polskiego rolnictwa: Stan rolnictwa po zakończeniu wojny ; Konie i morscy kowboje ; Bydło, trzoda chlewna i drób ; „Traktory zdobędą wiosnę” ; Usługi i zróżnicowane formy pomocy dla rolnictwa ; 6. Odbudowa przemysłu: Znaczenie doraźnej pomocy UNRRA dla uruchomienia polskiego przemysłu ; Surowce i zaopatrzenie głównych gałęzi gospodarki ; Dyskretny urok lokomotyw ; „Kochane kanady” na polskich drogach ; UNRRA wobec zimnowojennej dywersji na rynku części zamiennych ; 7. Społeczne obszary działania misji UNRRA: Pomoc dla repatriantów ; Humanitaryzm nieskażony zimną wojną. Pomoc dla służby zdrowia ; Współpraca Misji UNRRA z organizacjami charytatywnymi ; „Ciocia UNRRA” w oczach Polaków ; „W Unrrę odziani” ; ZAKOŃCZENIE ; Aneks 1. Umowa ustanawiająca Administrację Zjednoczonych Narodów dla Spraw Pomocy i Zagospodarowania, podpisana w Waszyngtonie dn. 9 listopada 1943 r. ; Aneks 2. Umowa między Organizacją Narodów Zjednoczonych do Spraw Pomocy i Zagospodarowania a Rządem Polskim ; Aneks 3. Państwa członkowskie UNRRA ; Aneks 4. Przeciętna zawartość 1 paczki żywnościowej CARE ; Aneks 5. Szacunkowe dane dotyczące pomocy ze strony organizacji dobroczynnych współpracujących z UNRRA w Polsce.