Zamysłem niniejszej pracy jest przeniesienie filozoficznej kwestii opisującej relację myśl - byt w sferę teorii społecznej i socjologii. W historii filozofii kwestia ta była zazwyczaj rozwiązywana w duchu dualistycznym, tj. redukowano bądź byt do myśli, otrzymując idealizm, bądź też substancję niemyślną utożsamiano z bytem, otrzymując realizm lub też jego szczególne wydanie, czyli materializm. Ujęcie to ulegało przeniesieniu do filozofii, historii i - szerzej - do różnego typu teorii społecznych, dając bądź poglądy podkreślające rolę idei (świadomości, ideologii itp.) w życiu społecznym, bądź też rolę struktur materialnych (instytucjonalnych, ekonomicznych). Rozwiązanie dualistyczne okazało się niewystarczające już w filozofii XIX wieku, która usiłowała ustanowić wizję monistyczną. Należy jednak stwierdzić, że konsekwentny monizm, który uniknąłby pokus redukcjonistycznych, jest w zasadzie filozoficznie niemożliwy, a rozstrzygnięcie problemu relacji myśl - byt przekracza możliwości filozofowania. Po pierwsze, filozofia jest jedynie myślą i aby zbadać wewnątrz niej ową relację, należałoby znaleźć metafilozoficzny punkt refleksji dla zastanowienia się nad relacją filozofii (myśli) i tego, co nie jest nią (bytu). Implikuje to wyjście filozofii poza siebie, co w praktyce doprowadzić może do jej likwidacji. Filozofia jest tylko teorią, a praktyką teorii jest tutaj także teoria, ewentualnie teoria praktyki. W zasadzie filozofia, w przeciwieństwie do nauki, nie ma możliwości wyjścia poza siebie, tj. od myśli do rzeczywistości. Jak to zostanie pokazane później, filozofowie, adresując swe myśli do społecznego odbiorcy z nadzieją, że ich teorie wpłyną na kształt świata i staną się praktyką, przechodzą od filozofii do mitów. [fragm. wstępu]