Pierwsza część książki to entuzjastyczny opis atmosfery spotkań młodych komunistów, opisany przez członka organizacji o "internacjonalistycznej doktrynie". Autor wspomina o aresztowaniu i osadzeniu w miejskiej "kozie" w podziemiu miejskiego ratusza. Ponadto opisał, ze swojej perspektywy, życie społeczne i polityczne przedwojennego Sanoka. Bazował m.in. na przytoczonej rozmowie w Prezydium Rady Narodowej w Sanoku z tamtejszym sekretarzem Komitetu Miejskiego PZPR. Okres okupacji to przeprawy na drugą stronę rzeki okupowanej przez Związek Radziecki, czasami obmacywanej reflektorami niemieckich pograniczników. Ten rozdział książki o sobie i ludziach Sanoka, nazwany został przez autora osobistymi "wspominkami", co dla recenzentów książki okaże się tylko kokieteryjną skromnością na "bolesne i ponure widoki togo, co było". Druga połowa książki to najprawdopodobniej autorska podróż przez miasta Polski Ludowej, gdzie dziennikarz poznaje i komentuje ówczesną rzeczywistość społeczno-polityczną, w tym małomiasteczkową bigoterię (której według autora nie ma już w arcykatolickiej Francji oraz we Włoszech, a wciąż występuje w Polsce), antysemityzm szeregowych funkcjonariuszy[10]. Autor wzmiankuje także o powojennej walce z faszystowskimi bandami, których członkami byli wg niego wychowankowie i faworyci sanacyjnego rządu, opisując, iż polscy i ukraińscy nacjonaliści solidarnie połączeni zabijali polskich żołnierzy, działaczy wprowadzających władzę ludową, byłych więźniów Oświęcimia i Dachau oraz palących wsie, dodając, iż bandy UPA, WIN i NSZ rujnowały Podkarpacie przez prawie trzy lata. Pisarz opisał także sytuację w Lesku. Książka-reportaż kończy się optymistycznym apokryfem, marzeniem młodego komunisty. Marksistowska utopia wolności staje się rzeczywistością. Dziennikarz i piękna Cyganka inscenizują "marksistowskie przekazanie równości". [pl.wikipedia.org, 2023]