Narrator utworu, malarz i pisarz Darmohraj, posiadający wyraźne cechy autobiograficzne, udaje się z wizytą do swojej rodziny na wieś. W drodze, w jednej z karczm, przypadkowo zdobywa egzemplarz pisma Przegląd Morski. Jeden z artykułów pisma opisuje postępowanie marynarzy, uczestników obrony Sewastopola w czasie wojny krymskiej, którzy wskutek odniesionych ran musieli odejść ze służby, mogli natomiast wybrać dla siebie dowolną nagrodę. Narratorowi szczególnie zapada w pamięć decyzja tego z nich, który poprosił o zwolnienie swojej siostry z poddaństwa. Postanawia na kanwie tego epizodu napisać ku czci marynarza poemat. Równocześnie w czasie kolejnych postojów bohater zauważa przemieszczającą się w tym samym, co on, kierunku ľ karetę, którą podróżuje piękna młoda kobieta w towarzystwie starej, nieokrzesanej opiekunki. Postanawia dowiedzieć się, kim jest nieznajoma, zamiar ten jednak kończy się niepowodzeniem. Po dotarciu do celu narrator dowiaduje się, iż planowane jest wesele miejscowego dziedzica, Kurnatowskiego, z chłopką Ołeną Oberemenko. Okazuje się, iż jest to właśnie siostra marynarza, o którym czytał bohater - zamiast oficjalnie zwolnić swoją poddaną, jej właściciel wolał zawrzeć z nią związek małżeński z powodu jej młodości i urody. Przekonuje się również, iż Kurnatowski jest podstarzałym rozpustnikiem, zaś swoją żonę umieścił pod kontrolą starej karmelitanki Doroty. Wreszcie rozpoznaje Ołenę w dziewczynie, którą spotkał na drodze w karecie. Dzięki jej przychylnemu stosunkowi do siebie może zapoznać się z miejscową ludnością - ukraińskimi chłopami i zruszczoną niemiecką rodziną Prechtelów, z którą się zaprzyjaźnia. W finale utworu, już po wyjeździe z miejscowości, dowiaduje się, iż Kurnatowski, ślepo zakochany w Ołenie, porzucił dotychczasowy tryb życia, spełnia wszystkie jej życzenia i stał się bardziej ludzki dla swoich chłopów, kobieta zaprzyjaźniła się z córką Prechtelów, Dorota zaś zmarła po ciężkiej chorobie; wszyscy żyją w zgodzie i szczęściu. [pl.wikipedia.org, 2014]