Ten zbiór esejów ma za punkt wyjścia złowieszczy fenomen „Mein Kampf” − książkę z połowy lat dwudziestych XX wieku, która również przez wielkich tamtego świata nigdy nie została należycie przeczytana, a która przecież zawierała przeraźliwie czytelny scenariusz działań Führera Trzeciej Rzeszy, Adolfa Hitlera. Na czytelnika esejów czekają krótkie i zwięzłe rozprawy, które ukazują genezę narodowosocjalistycznego zła i popełnionych przezeń zbrodni, a także charakter i skalę cierpień zadanych ludności zajętych ziem ze szczególnym uwzględnieniem okupowanej Polski. Na przeciwnym biegunie znalazły się prezentacje postaci, które − zamieszane w wir barbarzyńskiej wojny rozpętanej przez nazizm − umiały, tak jak kapitan Wehrmachtu Wilhelm Hosenfeld, zachować człowieczeństwo, starając się przyjść z pomocą prześladowanym, a nawet, tak jak niemiecki dyplomata Hans von Herwarth, starały się wpływać w sensie pozytywnym na bieg kluczowych wydarzeń historycznych. Podsumowanie stanowią dwa ostatnie eseje o charakterze syntetycznym. Ten pierwszy esej próbuje odpowiedzieć na pytanie nie nowe, ale ciągle ważne i pasjonujące: czy Polska dochowała się w okresie II wojny światowej „swojego Quislinga”? W drugim eseju zostały ukazane relacje polsko-niemieckie w „splocie dziejów”, od średniowiecza aż po czasy nowożytne i najnowsze. Z konkluzji wynika, że mimo dramatycznego bagażu przeszłości, wiążącego się zwłaszcza z doświadczeniami drugiej wojny światowej, ale także z kontrowersjami wynikającymi z bieżącego rozwoju stosunków, wizerunek Niemca w Polsce i Polaka w Niemczech staje się coraz pełniejszy i bogatszy, a obopólna współpraca coraz ściślejsza. Te eseje to dziesięć spojrzeń historyka i politologa na ważne, po części mało znane epizody z dziejów Niemiec i powiązań polsko-niemieckich, wpływające na współczesną i zapewne przyszłą egzystencję obu państw i narodów. [empik.com, 2023]