SOWA OPAC : Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w RzeszowieKatalog centralny

368452

Książka

W koszyku

oceń

Czarny mercedes / Janusz Majewski. - Wydanie 2. - Warszawa : Wydawnictwo Marginesy, 2019. - 366, [2] strony ; 21 cm.

Autor

Majewski Janusz (1931-2024)

Forma i typ

Książki Proza

Przynależność kulturowa

Literatura polska

Temat

Tajemnica Lwów (Ukraina, obw. lwowski) Warszawa (woj. mazowieckie)

Gatunek

Powieść Kryminał

Jest rok 1941. Ginie mloda kobieta ukrywana przez mecenasa Karola Holzera. Sprawę ma rozwikłać nadkomisarz Rafał Król, funkcjonariusz policji granatowej, współpracującej z Niemcami, ale także zaprzysiężony żołnierz polskiego podziemia, wykonujący jego rozkazy. Równoległe dochodzenie prowadzi Kluge, radca kryminalny Kripo. Obaj uważają się za apolitycznych profesjonalistów, więc nawiązują nieformalną współpracę. Zbrodnie, namiętność, tłumione instynkty, zakazane związki. Nielegalny handel nieruchomościami na rzecz głodującego getta, rozgrywki w niemieckich służbach. Tajemnica goni tajemnicę, w tle Warszawa i Lwów - i ich zaskakujące wojenne oblicza. Getto z drogą restauracją, markowym szampanem i śpiewającą Wierą Gran... [Wydaw. Marginesy, 2019]

zob. w.bibliotece.pl

Status dostępności:

Wypożyczalnia Główna dla dor. i mł. od 13 r. ż. (Dąbrowskiego 33a)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. WG-lit.pol./K (1 egz.)

Filia 1 (Bohaterów 5)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. F.1-lit.pol.w. (1 egz.)

Filia 2 (Fredry 5)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. F.2-lit.pol.w. (1 egz.)

Biblioteka nieczynna z powodu remontu.

Filia 4 (Ofiar Katynia 15)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. F.4-krym. (1 egz.)

Filia 6 (Podwisłocze 6)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. F.6-krym. (1 egz.)

Filia 7 (Osmeckiego 51)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. F.7-krym. (1 egz.)

Filia 8 (Okulickiego 3)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. F.8-krym. (1 egz.)

Filia 9 (Czackiego 5)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. F.9-lit.pol.w. (1 egz.)

Filia 10 (Podchorążych 1)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. F.10-krym. (1 egz.)

Filia 11 (Dębicka 170)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. F.11-krym. (1 egz.)

Filia 12 (Beskidzka 5)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. F.12-krym. (1 egz.)

Filia 13 (Iwonicka 38)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. F.13-krym. (1 egz.)

Filia 17 (Paderewskiego 154)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. F.17-lit.pol.w. (1 egz.)

Filia 18 (Łukasiewicza 78)

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. F.18-lit.pol.w. (1 egz.)

Strefa uwag:

Uwaga ogólna

Na okładce: Każdy ma coś do ukrycia.

Recenzje:

Janusz Majewski, rocznik 1931, lwowiak z pochodzenia, mąż, ojciec i dziadek to przede wszystkim znany i uznany reżyser filmowy, realizator około setki filmów kinowych, telewizyjnych, spektakli teatru telewizji i seriali, a także scenarzysta i pisarz. Jako pisarz zadebiutował autobiograficzną Retrospektywką wydaną w 2001 roku. Jest także autorem książek: Ostatni klaps, Po sezonie, Siedlisko, Zima w Siedlisku, Mała matura, Ekshibicjonista, (...) Glacier Express 9.15., Czarny mercedes.
„Czarny mercedes” – książka z 2016 roku – to utwór wpisujący się w obręb literatury sensacyjnej, z kryminalnym wątkiem toczącym się w wojennej scenerii. Akcja nie jest zbyt skomplikowana, a rozwiązanie zagadki zbrodni jest raczej przewidywalne, lecz książkę czyta się z przyjemnością, szczególnie od momentu, gdy do akcji wkracza niezłomny nadkomisarz zwany popularnie „Królikiem”. Wielkim walorem jest piękny i zindywidualizowany język tej powieści.
Akcję utworu można w skrócie przedstawić jak relację z meczu piłkarskiego, bo też nie brakuje jej dramaturgii, niespodziewanych zwrotów, nagłych przetasowań, nieczystych zagrań, a przede wszystkim wszechobecnych emocji.
Pierwszy gwizdek. Rozpoczyna się. Tak naprawdę trochę niemrawo. Esesman pomaga zbierać upuszczone przypadkowo dokumenty polskiemu prawnikowi. Rozmawiają. Po niemiecku oczywiście, co w okupowanej Warszawie jest normą. Nawiązują bliższą znajomość. Max odwiedza Karola w jego mieszkaniu na Wilczej. Poznaje jego żonę Krystynę... Mieszkanie Holzera, jego biuro, a później kolejne odwiedzane miejsca w Warszawie stają się prawdziwym polem bitwy toczonego meczu. Każdy z bohaterów rozgrywa własną walkę na tym specyficznym boisku. Stara się wykorzystać tę drugą osobę, by ostatecznie zdobyć zwycięską bramkę. Na razie jest remis. Do gry włączają się inni. Osoby zarówno z otoczenia mecenasa Holzera, przede wszystkim notariusz Grodecki, a także tajemniczy major, działacz polskiego podziemia, jak i z otoczenia Maximiliana von Fleckensteina (tu przede wszystkim pojawia się Egon Ernst von Wattenburg-Hutten). Mecz trwa. Zawodnicy odsłaniają się w coraz większym stopniu, widz poznaje ich zamierzenia i plany, upodobania i marzenia. Coraz lepiej znamy przeciwników. Gra staje się z minuty na minutę bardziej zażarta, wręcz niebezpieczna. Nagle gwizdek. Chwilowo walkę przerywa (a może jest to tylko wynik dotychczasowej rywalizacji?) swoisty faul – ginie bestialsko zamordowana żona Holzera. Chwilowa konsternacja. Lecz już po chwili do akcji wkraczają kolejni zawodnicy. Znów sprawiedliwie: i Polak – nadkomisarz policji Rafał Król, i Niemiec – Kriminalrat Kluge. W dalszym ciągu trwa zacięta walka. Teraz już o wszystko. Sędzia wciąż musi gwizdać, bo przeciwnicy ostro faulują. Giną ludzie. Boisko jakby się rozszerza. To już nie tylko okupowana Warszawa, ale także wojenny Lwów i Zakopane. Do akcji wkracza także młodzieniec o imieniu Jędrek, pseudonimie bojowym „Sęp”, który dotychczas tylko z ławki rezerwowych przyglądał się rozgrywce na boisku. Ma własne motywacje i oczekiwania, które chce za wszelką cenę zrealizować. Teraz aktywnie włącza się w grę. Jak ten mecz się zakończy? Kto ostatecznie wygra? Wreszcie ostatni gwizdek (nawet dosłownie, bo to gwizd odjeżdżającego pociągu) tego nietypowego widowiska. Kto wygrał w tym starciu? Czytelnik przekona się, oczywiście, po lekturze powieści. Ja, nie zdradzając wydarzeń, chciałabym zwrócić uwagę na niektóre tylko elementy tej powieści.
Jest to jedna z tych książek, które uświadamiają kolejny raz, że druga wojna światowa to wpisany w historię dziejów los zwyczajnych ludzi w różny sposób radzących sobie z zaistniałą rzeczywistością: walką, okupacją, represjami, wszechobecną śmiercią. Żyją oni w określonym miejscu w tym właśnie „wojennym” czasie i zmuszeni są do stawiania czoła wszelkim „nowym” sytuacjom. Nie stają się inni – ani lepsi, ani gorsi – tylko dlatego, że trwa wojna. Targają nimi emocje, ulegają uczuciom, starają się przeżyć kolejny dzień. Mimo że zmienia się całe ich życie, radzą sobie z codziennymi niedogodnościami, mają plany, zamierzenia, marzenia. Kochają i nienawidzą, pomagają i szkodzą, załatwiają swoje codzienne interesy i małe sprawy, jak by to robili także w tym innym czasie, w czasie pokoju. Starają się także uczestniczyć w sprawach tzw. „wielkich”, potrzebnych dla zmienienia oblicza rzeczywistości. Motorem ich działań są przede wszystkim pobudki egoistyczne, jak zresztą w każdym innym czasie.
W powieści jest więc i nielegalny handel żydowskimi nieruchomościami na rzecz głodującego getta, i ukrywanie Żydówki we własnym domu, i rozgrywki w niemieckich służbach, i polskie podziemie z doświadczonym majorem i młodziutkim Jędrkiem, jest głód i problemy aprowizacyjne, a także wykwintna restauracja za murami getta, ostrygi i kawior, drogie alkohole i perfumy. Jest zwyczajne życie – praca, podróże, i jest wojna – godzina policyjna, łapanki, więzienie na Pawiaku.. Jest nienawiść, ale jest też i miłość, w różnych formach i odmianach zresztą. No i jest dochodzenie w sprawie popełnienia morderstwa...
Ciekawie przedstawione zostały miejsca wydarzeń, zarówno Warszawa, jak i Lwów. Szczególnie ów wojenny Lwów przyciąga uwagę czytelnika. Odczuwa się wielki sentyment autora do tego miasta, gdy wraz z bohaterem spaceruje się jego ulicami, spogląda nań z daleka, spotyka się ludzi w nim mieszkających. I chociaż Lwów pojawia się tylko w epizodzie prowadzonego przez Rafała Króla dochodzenia śledczego, pozostawia niezatarty ślad w pamięci i bohatera, i czytelnika. Nadkomisarz zresztą do Lwowa właśnie wraca, co zapowiada wspomniany już wcześniej gwizd pociągu...
'"Nikt przecież nie gra, żeby przegrać. Gra zawsze toczy się o wygraną, mimo kart, jakie przyszły." Te słowa Wiesława Myśliwskiego jak najbardziej przystają do treści powieści Janusza Majewskiego. Bohaterowie toczą swoistą grę: z sobą, z wojną, z życiem. O rozwiązanie zagadki śmierci i znalezienie winnego zbrodni, o godne życie w niegodnych czasach, o zwykłe przetrwanie i własne szczęście. Stawka jest więc bardzo wysoka. I jak w każdej grze, także i w tej są zwycięzcy i pokonani. Wydaje się, że przegranych jest więcej. Ale to być może tylko moje przekonanie. Zachęcam do lektury.
Gabriela Kansik DKK Oleska Biblioteka Publiczna